Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá có hiệu lực khi nào nếu chưa công chứng?
Trong hoạt động đấu giá tài sản, sau khi người trúng đấu giá được xác định, các bên thường ký kết hợp đồng mua bán tài sản đấu giá để chuyển quyền sở hữu tài sản. Tuy nhiên, trên thực tế có nhiều trường hợp hợp đồng đấu giá chưa được công chứng — khiến các bên băn khoăn không biết liệu hợp đồng này đã có hiệu lực pháp lý hay chưa. Vậy hiệu lực hợp đồng đấu giá chưa công chứng được xác định như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ căn cứ pháp lý, thời điểm hợp đồng có hiệu lực và đưa ra ví dụ minh họa thực tế giúp bạn dễ hiểu hơn.
>>> Xem thêm: Công chứng học bạ lấy ngay tại văn phòng công chứng uy tín tại Hà Nội
1. ⚖️ Căn cứ pháp lý về hiệu lực hợp đồng đấu giá chưa công chứng
Việc xác định hiệu lực của hợp đồng mua bán tài sản đấu giá được điều chỉnh bởi các văn bản pháp luật sau:
Bộ luật Dân sự 2015
Điều 117: Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự
Điều 401: Hiệu lực của hợp đồng
Luật Đấu giá tài sản 2016
Điều 45: Ký kết hợp đồng mua bán tài sản đấu giá
Điều 46: Chuyển quyền sở hữu, sử dụng tài sản bán đấu giá
Luật Công chứng 2014
Điều 2, Điều 35: Quy định về hợp đồng, giao dịch bắt buộc phải công chứng
2. 📜 Khi nào hợp đồng mua bán tài sản đấu giá có hiệu lực?
Theo Điều 401 Bộ luật Dân sự 2015:
“Hợp đồng được giao kết hợp pháp có hiệu lực từ thời điểm giao kết, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.”
Điều này có nghĩa là, nếu pháp luật không yêu cầu hợp đồng phải công chứng, thì hợp đồng đấu giá sẽ có hiệu lực ngay khi các bên ký kết và thỏa mãn đủ các điều kiện tại Điều 117 BLDS, bao gồm:
Các bên có năng lực pháp luật và năng lực hành vi dân sự;
Các bên hoàn toàn tự nguyện;
Mục đích và nội dung không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
👉 Kết luận: Nếu tài sản đấu giá không thuộc nhóm bắt buộc công chứng (ví dụ: hàng hóa, máy móc, phương tiện vận tải thông thường), thì hợp đồng đấu giá có hiệu lực ngay khi các bên ký kết.
3. 🏠 Trường hợp hợp đồng đấu giá phải công chứng mới có hiệu lực
Theo Luật Đấu giá tài sản 2016, việc công chứng hợp đồng phụ thuộc vào loại tài sản đấu giá.
Điều 45 khoản 3 Luật Đấu giá tài sản 2016 quy định:
“Hợp đồng mua bán tài sản đấu giá phải được lập thành văn bản. Trường hợp pháp luật có quy định, hợp đồng này phải được công chứng hoặc chứng thực.”
Từ quy định này, nếu tài sản đấu giá là bất động sản, tàu biển, tàu bay, hoặc xe ô tô đứng tên tổ chức, cá nhân, thì pháp luật bắt buộc công chứng hợp đồng mua bán. Khi đó, hợp đồng chỉ có hiệu lực sau khi được công chứng theo Điều 35 Luật Công chứng 2014.
4. 🧾 Tóm tắt: Hiệu lực hợp đồng đấu giá chưa công chứng
Loại tài sản đấu giá
Yêu cầu công chứng
Thời điểm hợp đồng có hiệu lực
Bất động sản (đất, nhà)
✅ Bắt buộc
Sau khi công chứng
Xe ô tô, tàu, máy móc có đăng ký quyền sở hữu
✅ Bắt buộc
Sau khi công chứng
Tài sản không bắt buộc đăng ký (vật dụng, hàng hóa, thiết bị nhỏ, tài sản thanh lý)
❌ Không bắt buộc
Khi các bên ký kết hợp đồng hợp pháp
5. 💡 Ví dụ minh họa thực tế về hiệu lực hợp đồng đấu giá chưa công chứng
Ví dụ 1 – Hợp đồng có hiệu lực ngay khi ký: Công ty A tham gia đấu giá và trúng một lô hàng gồm 20 bộ máy tính do một đơn vị nhà nước thanh lý. Hai bên ký hợp đồng mua bán tài sản đấu giá và công ty A thanh toán đủ tiền. Vì máy tính không phải tài sản bắt buộc công chứng, nên hiệu lực hợp đồng phát sinh ngay khi ký kết, dù chưa được công chứng.
Ví dụ 2 – Hợp đồng chỉ có hiệu lực sau khi công chứng: Ông Nam trúng đấu giá một mảnh đất 100m² tại Hà Nội. Sau buổi đấu giá, ông Nam và đơn vị tổ chức đấu giá ký hợp đồng mua bán. Theo quy định, đất đai là tài sản bắt buộc công chứng, nên hợp đồng chỉ có hiệu lực sau khi được công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng. Nếu ông Nam chưa công chứng, hợp đồng này chưa có hiệu lực, ông chưa thể làm thủ tục sang tên quyền sử dụng đất.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng trọn gói, đảm bảo đúng quy định pháp luật
6. ⚠️ Rủi ro khi hợp đồng đấu giá chưa công chứng mà đã giao nhận tài sản
Nếu tài sản thuộc diện phải công chứng nhưng các bên chưa thực hiện, thì:
Hợp đồng chưa phát sinh hiệu lực pháp lý, nên quyền sở hữu chưa được chuyển giao.
Người trúng đấu giá chưa trở thành chủ sở hữu hợp pháp.
Bên bán hoặc tổ chức đấu giá có quyền từ chối bàn giao tài sản hoặc bị xử lý nếu giao sai quy trình.
Theo khoản 1 Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự vi phạm quy định về công chứng sẽ vô hiệu, trừ khi đã được thực hiện ít nhất 2/3 nghĩa vụ và một bên yêu cầu công nhận hiệu lực.
Tùy thuộc vào loại tài sản đấu giá, hiệu lực hợp đồng đấu giá chưa công chứng sẽ khác nhau:
Với tài sản không bắt buộc công chứng, hợp đồng có hiệu lực ngay khi ký.
Với tài sản bắt buộc công chứng (như bất động sản, xe ô tô, tàu thuyền…), hợp đồng chỉ có hiệu lực sau khi được công chứng.
Để đảm bảo quyền lợi hợp pháp, người trúng đấu giá nên kiểm tra kỹ quy định về công chứng đối với loại tài sản mình mua và thực hiện công chứng sớm nhất có thể.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
