Trong giao dịch dân sự và thương mại, không ít trường hợp hợp đồng được ký bởi người không có quyền đại diện, dẫn đến nguy cơ bị tuyên là hợp đồng vô hiệu. Khi rơi vào tình huống này, các bên thường lúng túng: hợp đồng có còn ràng buộc hay không, ai phải bồi thường và xử lý ra sao để không thiệt hại? Việc nhận diện đúng căn cứ pháp lý và hướng giải quyết là yếu tố quyết định để bảo vệ quyền lợi của các bên. Bài viết dưới đây phân tích chi tiết cách xử lý theo đúng quy định pháp luật hiện hành.
>>> Xem thêm: Làm giấy tờ nhà nên đến văn phòng công chứng hay phòng tài nguyên môi trường?
2. Căn cứ pháp lý về thẩm quyền ký hợp đồng
Theo “Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015”, điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự bao gồm:
Chủ thể phải có năng lực pháp luật, năng lực hành vi phù hợp;
Nội dung không vi phạm điều cấm;
Hình thức phù hợp quy định.
Đối với tổ chức, quyền ký kết hợp đồng gắn với người đại diện theo pháp luật hoặc theo ủy quyền. “Điều 134 đến Điều 141 Bộ luật Dân sự 2015” quy định rõ về đại diện, phạm vi đại diện và hậu quả của việc vượt quá phạm vi đại diện.
Nếu người ký không có thẩm quyền hoặc vượt quá phạm vi đại diện, hợp đồng có thể bị xem là vô hiệu.
3. Khi nào hợp đồng bị tuyên vô hiệu do người ký không có thẩm quyền?
3.1. Không có quyền đại diện
Hợp đồng bị vô hiệu khi người ký:
Không phải đại diện theo pháp luật;
Không có giấy ủy quyền;
Sử dụng giấy ủy quyền hết hạn, giả mạo hoặc bị thu hồi.
Trong trường hợp này, theo “Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015”, giao dịch không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ của bên được đại diện.
3.2. Vượt quá phạm vi đại diện
Ví dụ: người được ủy quyền chỉ được ký hợp đồng dưới 300 triệu nhưng lại ký giao dịch 1 tỷ. Phần vượt quá có thể bị tuyên vô hiệu nếu bên được đại diện không chấp nhận sau đó.
3.3. Không chứng minh được thẩm quyền
Thực tế tranh chấp cho thấy chỉ cần không xuất trình được quyết định bổ nhiệm, biên bản họp, hoặc ủy quyền hợp lệ, hợp đồng có nguy cơ bị vô hiệu toàn bộ hoặc vô hiệu từng phần.
Bồi thường thiệt hại cho tổ chức vì gây ra giao dịch vô hiệu;
Bị xử lý kỷ luật, miễn nhiệm hoặc chịu trách nhiệm dân sự;
Trong trường hợp gây thiệt hại lớn, có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự tùy tính chất vụ việc.
6. Làm sao để giao dịch được công nhận dù người ký không đúng thẩm quyền?
6.1. Bên được đại diện “chấp nhận” giao dịch
Theo “Điều 143 Bộ luật Dân sự 2015”, giao dịch dân sự do người không có quyền đại diện xác lập sẽ vẫn có hiệu lực nếu bên được đại diện đồng ý.
Do đó, doanh nghiệp có thể:
Ra quyết định phê duyệt giao dịch;
Ký phụ lục xác nhận hợp đồng;
Ký lại hợp đồng đúng thẩm quyền.
6.2. Yêu cầu bổ sung giấy ủy quyền
Nếu người ký chỉ thiếu tài liệu chứng minh, các bên có thể bổ sung:
Ủy quyền công chứng/chứng thực;
Quyết định phân công, bổ nhiệm.
6.3. Ký lại hợp đồng đúng pháp lý
Là cách an toàn nhất để giảm rủi ro tranh chấp về sau.
7. Cách xử lý khi phát sinh tranh chấp
Người bị thiệt hại có quyền:
Yêu cầu tuyên hợp đồng vô hiệu;
Yêu cầu bồi thường;
Thu thập chứng cứ: email trao đổi, biên bản họp, thông tin về chức danh người ký;
Khởi kiện ra Tòa án theo thủ tục dân sự.
Trong vụ việc có yếu tố thương mại, doanh nghiệp có thể chọn trọng tài thương mại để giải quyết nhanh hơn.
8. Kết luận
Việc hợp đồng bị ký bởi người không có thẩm quyền là rủi ro phổ biến và dễ dẫn đến hợp đồng vô hiệu. Để tránh thiệt hại, cả cá nhân lẫn doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ tư cách người ký, phạm vi đại diện và các giấy tờ đi kèm. Khi phát sinh tranh chấp, cần xử lý kịp thời bằng cách chấp nhận giao dịch, ký lại hợp đồng hoặc yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết để bảo vệ quyền lợi hợp pháp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
