Không đủ điều kiện tham gia giao dịch: Công chứng viên xử lý sao?
Trong hoạt động công chứng, việc xác định người yêu cầu công chứng có đủ điều kiện tham gia giao dịch dân sự hay không là bước kiểm tra bắt buộc. Nếu chủ thể không đáp ứng điều kiện theo quy định của pháp luật dân sự, công chứng viên bắt buộc phải từ chối công chứng, dù các bên vẫn mong muốn ký kết.
Bài viết phân tích chuyên sâu trường hợp từ chối công chứng khi người yêu cầu không đủ điều kiện tham gia giao dịch dân sự, dựa trên Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Công chứng 2014, kèm ví dụ thực tế dễ hiểu.
>>> Xem thêm: Bạn đang cần công chứng gấp cho kịp thời hạn? Dịch vụ này chính là lựa chọn lý tưởng.
1. Người yêu cầu công chứng không đủ điều kiện tham gia giao dịch dân sự là gì?
1.1. Điều kiện tham gia giao dịch dân sự theo pháp luật
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, một giao dịch dân sự có hiệu lực khi:
Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự;
Có năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch;
Việc tham gia giao dịch là tự nguyện;
Nội dung, mục đích không vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội.
Như vậy, người không đủ năng lực hành vi dân sự hoặc không có tư cách chủ thể hợp pháp không đủ điều kiện tham gia giao dịch dân sự.
1.2. Các trường hợp phổ biến không đủ điều kiện tham gia giao dịch dân sự
Trong thực tiễn công chứng, các trường hợp thường gặp gồm:
Người chưa đủ tuổi để xác lập giao dịch theo luật;
Người bị mất năng lực hành vi dân sự;
Người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự nhưng giao dịch vượt quá phạm vi cho phép;
Người có năng lực hành vi dân sự nhưng không có quyền định đoạt tài sản;
Người đại diện nhưng không chứng minh được tư cách đại diện hợp pháp.
2. Căn cứ pháp lý từ chối công chứng khi không đủ điều kiện chủ thể
2.1. Quy định của Bộ luật Dân sự 2015
Theo Điều 21, 22, 23 và 24 Bộ luật Dân sự 2015:
Người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi chỉ được tham gia giao dịch trong phạm vi luật cho phép;
Giao dịch xác lập trái quy định về năng lực hành vi dân sự có thể bị tuyên vô hiệu.
Do đó, nếu công chứng viên xác định người yêu cầu không đủ điều kiện chủ thể, việc tiếp tục công chứng sẽ tiềm ẩn rủi ro pháp lý nghiêm trọng.
2.2. Căn cứ từ chối công chứng theo Luật Công chứng
Theo Điều 44 Luật Công chứng 2014:
Công chứng viên được quyền từ chối công chứng nếu hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật hoặc người yêu cầu công chứng không đủ điều kiện theo quy định của pháp luật.
Đây là căn cứ trực tiếp, mang tính bắt buộc, không phụ thuộc vào ý chí của các bên.
Ông A đến Văn phòng công chứng để ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Qua kiểm tra hồ sơ, công chứng viên phát hiện:
Thửa đất là tài sản chung của hộ gia đình;
Ông A không xuất trình được văn bản chứng minh quyền đại diện cho các thành viên còn lại.
Do ông A không đủ điều kiện chủ thể để định đoạt toàn bộ tài sản, công chứng viên đã từ chối công chứng hợp đồng chuyển nhượng. Việc từ chối này giúp tránh nguy cơ tranh chấp và hủy văn bản công chứng về sau.
6. Kết luận
Từ chối công chứng khi người yêu cầu không đủ điều kiện tham gia giao dịch dân sự là yêu cầu bắt buộc, xuất phát từ:
Quy định chặt chẽ của Bộ luật Dân sự 2015;
Trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên theo Luật Công chứng 2014;
Mục tiêu bảo đảm an toàn pháp lý cho các giao dịch dân sự.
Việc từ chối đúng căn cứ không phải là gây khó khăn cho người dân, mà là cơ chế phòng ngừa rủi ro pháp lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của tất cả các bên liên quan.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ.Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
