Hiểu sai quyền và nghĩa vụ khi ký: Văn bản công chứng xử lý sao?
Trong hoạt động công chứng, việc bảo đảm các bên hiểu đúng, đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình khi ký kết hợp đồng là yêu cầu cốt lõi. Trên thực tế, không ít trường hợp giao dịch được công chứng nhưng sau đó bị Tòa án tuyên hủy văn bản công chứng do một hoặc nhiều bên ký kết trong tình trạng hiểu sai bản chất pháp lý, quyền và nghĩa vụ phát sinh.
Bài viết phân tích vấn đề hủy văn bản công chứng khi giao dịch được ký trong tình trạng hiểu sai quyền và nghĩa vụ, dựa trên quy định của Bộ luật Dân sự 2015, Luật Công chứng 2014 và thực tiễn xét xử.
>>> Xem thêm: Nơi hội tụ đội ngũ công chứng viên chuyên nghiệp – văn phòng công chứng.
1. Hiểu sai quyền và nghĩa vụ trong giao dịch công chứng là gì?
1.1. Khái niệm hiểu sai quyền và nghĩa vụ
Hiểu sai quyền và nghĩa vụ trong giao dịch công chứng là trường hợp:
Người ký không nhận thức đúng phạm vi quyền được hưởng hoặc nghĩa vụ phải thực hiện;
Hiểu nhầm về hậu quả pháp lý của hợp đồng;
Nhầm lẫn giữa các loại giao dịch có bản chất pháp lý khác nhau (mua bán – tặng cho – ủy quyền…).
Tình trạng này khiến ý chí thể hiện ra bên ngoài không phản ánh đúng ý chí thực sự của người ký.
1.2. Dấu hiệu nhận biết giao dịch được ký trong tình trạng hiểu sai
Một số dấu hiệu thường gặp:
Người ký cho rằng mình “chỉ ký cho mượn giấy tờ” nhưng thực tế là hợp đồng chuyển nhượng;
Không nhận thức được nghĩa vụ tài chính, nghĩa vụ bàn giao tài sản;
Không hiểu rõ quyền định đoạt, thời hạn, điều kiện ràng buộc trong hợp đồng.
2. Căn cứ pháp lý xác định giao dịch ký trong tình trạng hiểu sai
2.1. Giao dịch dân sự vô hiệu do nhầm lẫn
Theo Điều 126 Bộ luật Dân sự 2015:
Khi một bên có lỗi vô ý làm cho bên kia nhầm lẫn về nội dung của giao dịch dân sự mà xác lập giao dịch thì bên bị nhầm lẫn có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch vô hiệu.
Việc hiểu sai quyền và nghĩa vụ là một dạng nhầm lẫn nghiêm trọng về nội dung giao dịch.
2.2. Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch có hiệu lực khi:
Chủ thể có năng lực hành vi dân sự;
Ý chí tự nguyện;
Nội dung không vi phạm pháp luật.
Hiểu sai quyền và nghĩa vụ làm cho ý chí không còn là ý chí tự nguyện, có nhận thức đầy đủ, dẫn đến nguy cơ giao dịch vô hiệu.
>>> Xem thêm: Bận rộn không thể tự làm thủ tục? Hãy để dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói giúp bạn hoàn thiện hồ sơ chỉ trong vài ngày.
Bà H (70 tuổi) ký hợp đồng tại Văn phòng công chứng, cho rằng mình ký giấy ủy quyền quản lý nhà cho cháu ruột. Tuy nhiên, nội dung thực tế là hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất.
Sau khi phát hiện, bà H khởi kiện yêu cầu hủy văn bản công chứng. Tòa án xác định:
Bà H hiểu sai nghiêm trọng về quyền và nghĩa vụ phát sinh;
Công chứng viên không giải thích rõ hậu quả pháp lý của hợp đồng.
Tòa án tuyên hủy văn bản công chứng do giao dịch được ký trong tình trạng nhầm lẫn.
6. Kết luận
Hủy văn bản công chứng khi giao dịch được ký trong tình trạng hiểu sai quyền và nghĩa vụ là hệ quả pháp lý tất yếu nhằm:
Bảo vệ ý chí tự nguyện, nhận thức đầy đủ của người tham gia giao dịch;
Phòng ngừa việc lợi dụng công chứng để hợp thức hóa giao dịch không minh bạch;
Nâng cao trách nhiệm giải thích, kiểm soát rủi ro của công chứng viên.
Việc nhận diện và xử lý đúng trường hợp này góp phần bảo đảm giá trị thực chất của hoạt động công chứng và sự an toàn cho các giao dịch dân sự.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ.Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Cổ vật thừa kế: Công chứng văn bản khai nhận di sản ra sao?
>>> Công chứng tại nhà có giá trị pháp lý ra sao theo Luật Công chứng hiện hành?
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
