Khi người để lại di sản đã lập di chúc, việc chia tài sản sau khi họ qua đời cần được thực hiện theo đúng ý chí trong di chúc và tuân thủ quy định pháp luật. Để đảm bảo tính hợp pháp, người thừa kế phải tiến hành công chứng văn bản phân chia di sản có di chúc. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp lý, quy trình công chứng, cũng như ví dụ thực tế dễ hiểu nhất.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng nào hỗ trợ công chứng giấy tờ cho người nước ngoài?
1️⃣ Căn cứ pháp lý về công chứng di sản có di chúc ⚖️
Việc công chứng di sản có di chúc được quy định tại nhiều văn bản pháp luật quan trọng, bao gồm:
Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 630 – 643): quy định về di chúc và thừa kế theo di chúc.
Luật Công chứng 2014 (Điều 57): quy định về công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản, khai nhận di sản.
Nghị định 29/2015/NĐ-CP: hướng dẫn chi tiết trình tự, thủ tục công chứng thừa kế.
Thông tư 257/2016/TT-BTC: quy định mức thu phí công chứng di sản.
📘 Điều 57 Luật Công chứng 2014 nêu rõ:
“Người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật có quyền yêu cầu công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản hoặc văn bản khai nhận di sản.”
👉 Như vậy, khi có di chúc hợp pháp, những người được chỉ định trong di chúc có thể yêu cầu công chứng văn bản phân chia di sản để xác lập quyền sử dụng, sở hữu tài sản được thừa kế.
2️⃣ Điều kiện để công chứng di sản có di chúc ✍️
Trước khi tiến hành công chứng di sản có di chúc, cần đảm bảo các điều kiện sau:
✅ Di chúc hợp pháp theo quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015, nghĩa là:
Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt khi lập di chúc.
Di chúc được lập tự nguyện, không bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép.
Nội dung, hình thức di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội.
✅ Người thừa kế trong di chúc đủ điều kiện hưởng di sản (không thuộc trường hợp bị tước quyền theo Điều 621 BLDS).
✅ Tài sản được để lại thuộc quyền sở hữu hợp pháp của người lập di chúc.
>>> Xem thêm: Cập nhật bảng phí công chứng mới nhất năm 2025
3️⃣ Hồ sơ công chứng di sản có di chúc 📑
Khi thực hiện công chứng văn bản phân chia di sản có di chúc, người yêu cầu cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ:
📂 Hồ sơ người để lại di sản:
Giấy chứng tử.
Di chúc (bản gốc hoặc bản sao công chứng).
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu, sử dụng tài sản (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sổ tiết kiệm, cổ phần, xe ô tô…).
📂 Hồ sơ người thừa kế:
CCCD/CMND và sổ hộ khẩu.
Giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân (nếu cần).
Văn bản thỏa thuận phân chia di sản (có thể đề nghị công chứng viên soạn thảo).
📌 Lưu ý: Nếu di chúc bằng tiếng nước ngoài, cần dịch sang tiếng Việt và công chứng bản dịch theo Điều 61 Luật Công chứng 2014.
4️⃣ Quy trình công chứng văn bản phân chia di sản có di chúc 🏛️Thường gồm 4 bước chính sau:
🔹 Bước 1: Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ
Người thừa kế nộp hồ sơ tại Phòng Công chứng hoặc Văn phòng Công chứng nơi có tài sản để lại (theo Điều 42 Luật Công chứng 2014).
Công chứng viên kiểm tra tính hợp pháp của di chúc, tài sản và xác định người thừa kế hợp pháp.
🔹 Bước 2: Niêm yết thông tin thừa kế
Theo Điều 18 Nghị định 29/2015/NĐ-CP, hồ sơ sẽ được niêm yết công khai tại UBND cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người để lại di sản trong 15 ngày để phòng ngừa tranh chấp.
🔹 Bước 3: Soạn thảo và ký văn bản phân chia di sản
Công chứng viên soạn thảo văn bản phân chia di sản theo đúng nội dung di chúc. Các người thừa kế ký xác nhận trước mặt công chứng viên.
🔹 Bước 4: Công chứng và trả kết quả
Công chứng viên chứng nhận, đóng dấu và lưu hồ sơ. Người thừa kế nhận lại bản chính để thực hiện thủ tục sang tên tài sản tại cơ quan đăng ký nhà đất, ngân hàng, công ty, v.v.
5️⃣ Ví dụ thực tế: Công chứng di sản có di chúc tại Hà Nội 🏙️
Ông L qua đời, để lại căn nhà tại quận Cầu Giấy theo di chúc cho ba người con. Trong di chúc ghi rõ tỷ lệ phân chia: Anh A 40%, chị B 40%, và em C 20%.
Ba người con mang bản di chúc công chứng cùng Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà đến Văn phòng công chứng Cầu Giấy để thực hiện công chứng văn bản phân chia di sản.
Sau khi kiểm tra, công chứng viên xác nhận di chúc hợp pháp, tiến hành niêm yết 15 ngày, không có khiếu nại nên hồ sơ được công chứng hợp lệ.
👉 Nhờ thực hiện đúng quy định, các con ông L nhanh chóng được sang tên quyền sở hữu nhà theo phần di sản được hưởng.
🔸 Di chúc chỉ có giá trị khi người lập di chúc chết, do đó không thể công chứng phân chia khi người để lại di sản còn sống. 🔸 Nếu di chúc không chỉ định rõ phần của từng người, các thừa kế có thể thỏa thuận tỷ lệ chia trong văn bản công chứng. 🔸 Trường hợp có tranh chấp di chúc (bị giả mạo, bị ép buộc), cơ quan công chứng sẽ tạm dừng công chứng cho đến khi có phán quyết của Tòa án. 🔸 Nên lưu giữ di chúc bản gốc cẩn thận để tránh mất mát, thất lạc – vì đây là căn cứ duy nhất để xác định ý chí người để lại tài sản.
Việc công chứng văn bản phân chia di sản có di chúc không chỉ giúp bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người thừa kế, mà còn tránh được các tranh chấp phát sinh trong tương lai. Người dân nên tìm đến phòng công chứng uy tín, chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng và tìm hiểu rõ quy định pháp luật để quá trình diễn ra nhanh chóng, hợp pháp và minh bạch.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
