Công chứng viên thiếu độc lập, khách quan: Văn bản có bị hủy?

Nguyên tắc độc lập, khách quan của công chứng viên là nền tảng bảo đảm giá trị pháp lý và độ tin cậy của văn bản công chứng. Khi nguyên tắc này bị vi phạm, dù hợp đồng có đầy đủ chữ ký và hình thức hợp lệ, văn bản công chứng vẫn có thể bị Tòa án tuyên hủy do không bảo đảm tính trung thực của giao dịch.

Bài viết phân tích hủy văn bản công chứng khi công chứng viên không tuân thủ nguyên tắc độc lập, khách quan, làm rõ căn cứ pháp lý, rủi ro pháp lý và ví dụ thực tiễn.

>>> Xem thêm: Đừng bỏ lỡ địa chỉ công chứng uy tín nhất thủ đô – Văn phòng công chứng Hà Nội.

1. Nguyên tắc độc lập, khách quan của công chứng viên là gì?

1.1. Khái niệm nguyên tắc độc lập, khách quan trong công chứng

Nguyên tắc độc lập, khách quan đòi hỏi công chứng viên:

Không chịu sự chi phối, tác động từ bất kỳ bên nào;
Không vì lợi ích cá nhân, quan hệ thân quen mà thiên vị;
Đánh giá giao dịch trung thực, công bằng, đúng bản chất pháp lý.

Đây là nguyên tắc bảo đảm công chứng viên đóng vai trò người bảo vệ an toàn pháp lý, không phải “người xác nhận hình thức”.

1.2. Căn cứ pháp lý về nguyên tắc độc lập, khách quan

Theo Điều 5 Luật Công chứng 2014, hoạt động công chứng phải tuân thủ các nguyên tắc:

Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật; độc lập, khách quan; trung thực; tôn trọng quyền, lợi ích hợp pháp của người yêu cầu công chứng.

Đây là nguyên tắc mang tính bắt buộc, không được thỏa thuận khác.

2. Dấu hiệu công chứng viên không tuân thủ nguyên tắc độc lập, khách quan

2.1. Các biểu hiện thường gặp trong thực tiễn

Công chứng viên bị coi là không độc lập, khách quan khi:

Có quan hệ thân thích, lợi ích kinh tế với một bên giao dịch;
Chỉ làm việc, trao đổi với một bên, bỏ qua bên còn lại;
Không giải thích đầy đủ quyền, nghĩa vụ cho các bên;
Bỏ qua các dấu hiệu rủi ro pháp lý rõ ràng;
Cố tình “hợp thức hóa” giao dịch có vấn đề.

2.2. Hệ quả đối với giá trị của văn bản công chứng

Khi nguyên tắc độc lập, khách quan bị vi phạm:

Ý chí tự nguyện, trung thực của các bên không được bảo đảm;
Nội dung giao dịch có nguy cơ bị bóp méo, sai lệch;
Văn bản công chứng mất đi giá trị bảo đảm an toàn pháp lý.

>>> Xem thêm: Sở hữu căn nhà mơ ước dễ dàng hơn bao giờ hết với dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói, uy tín hàng đầu.

3. Căn cứ pháp lý hủy văn bản công chứng do vi phạm nguyên tắc độc lập, khách quan

3.1. Căn cứ theo Luật Công chứng 2014

Theo Điều 51 Luật Công chứng 2014:

Văn bản công chứng bị Tòa án tuyên bố vô hiệu khi việc công chứng vi phạm quy định của pháp luật.

Việc không tuân thủ nguyên tắc độc lập, khách quan là vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật về công chứng, làm căn cứ hủy văn bản công chứng.

Xem thêm: Người không minh mẫn lập di chúc như thế nào?

3.2. Căn cứ theo Bộ luật Dân sự 2015

Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự chỉ có hiệu lực khi:

Các bên hoàn toàn tự nguyện;
Ý chí được thể hiện đúng và thống nhất.

Khi công chứng viên không khách quan, ý chí của các bên có thể bị dẫn dắt, làm sai lệch, dẫn đến giao dịch vô hiệu, kéo theo hủy văn bản công chứng.

4. Hệ quả pháp lý khi hủy văn bản công chứng trong trường hợp này

4.1. Đối với hợp đồng, giao dịch đã được công chứng

Theo Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015:

Giao dịch vô hiệu không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ;
Các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận;
Bên có lỗi phải bồi thường thiệt hại (nếu có).

4.2. Trách nhiệm pháp lý của công chứng viên

Công chứng viên vi phạm nguyên tắc độc lập, khách quan có thể:

Bị xử lý kỷ luật theo Luật Công chứng;
Phải bồi thường thiệt hại cho các bên;
Tổ chức hành nghề công chứng có trách nhiệm liên đới bồi thường theo quy định.

>>> Xem thêm: Các công cụ hỗ trợ mới nhất giúp người mua đất dễ dàng Kiểm tra sổ đỏ giả

5. Ví dụ minh họa thực tế

Ví dụ thực tế:

Ông A ký hợp đồng chuyển nhượng nhà đất cho bà B tại một Văn phòng công chứng. Công chứng viên là người quen thân với bà B:

Chỉ trao đổi hồ sơ với bà B;
Không giải thích rõ giá trị, nghĩa vụ pháp lý cho ông A;
Bỏ qua dấu hiệu ông A không hiểu rõ nội dung hợp đồng.

Sau đó, ông A khởi kiện yêu cầu hủy văn bản công chứng. Tòa án xác định công chứng viên không tuân thủ nguyên tắc độc lập, khách quan, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến ý chí tự nguyện của ông A, nên tuyên hủy văn bản công chứng.

6. Kết luận

Hủy văn bản công chứng khi công chứng viên không tuân thủ nguyên tắc độc lập, khách quan là cơ chế pháp lý cần thiết nhằm:

Bảo vệ bản chất trung thực của giao dịch dân sự;
Ngăn chặn việc lợi dụng công chứng để hợp thức hóa giao dịch có vấn đề;
Nâng cao trách nhiệm nghề nghiệp và đạo đức hành nghề công chứng.

Nguyên tắc độc lập, khách quan không chỉ là yêu cầu đạo đức mà là chuẩn mực pháp lý bắt buộc, quyết định trực tiếp đến giá trị pháp lý của văn bản công chứng.

Xem thêm: Top 3 văn phòng công chứng quận Thanh Xuân

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Bỏ sót tài sản khi ký hợp đồng: Xử lý ra sao?

>>> Phí công chứng được tính như thế nào theo quy định hiện hành?

>>> Thủ tục công chứng ủy quyền và các điều kiện đảm bảo hiệu lực văn bản.

>>> Sao y bản chính: Giá trị pháp lý và các trường hợp bắt buộc phải sử dụng.

>>> Công chứng hợp đồng tặng cho: Các bước lập và chứng thực văn bản đúng quy định.

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.