Giải pháp hạn chế tranh chấp khi thực hiện công chứng ngoài văn phòng
Công chứng ngoài trụ sở (tại nhà riêng, bệnh viện, cơ sở chăm sóc…) là nhu cầu thực tế phổ biến, đặc biệt với người cao tuổi, người ốm đau hoặc người bị hạn chế đi lại. Tuy nhiên, trên thực tế xét xử, không ít tranh chấp phát sinh từ các giao dịch được công chứng ngoài văn phòng, chủ yếu do thiếu thận trọng trong quá trình xác minh điều kiện công chứng. Việc nhận diện đúng rủi ro và áp dụng giải pháp hạn chế tranh chấp công chứng ngoài trụ sở là yêu cầu quan trọng đối với cả công chứng viên và người yêu cầu công chứng.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng hỗ trợ công chứng giấy tờ cho người nước ngoài?
1. Cơ sở pháp lý điều chỉnh hoạt động công chứng ngoài trụ sở
1.1. Quy định của Luật Công chứng
Theo khoản 2 Điều 44 Luật Công chứng 2014, công chứng viên được phép thực hiện công chứng ngoài trụ sở trong các trường hợp:
Người yêu cầu công chứng là người già yếu, không thể đi lại;
Người đang điều trị tại bệnh viện, cơ sở y tế;
Trường hợp có lý do chính đáng khác theo quy định pháp luật.
📌 Như vậy, công chứng ngoài trụ sở không phải là ngoại lệ tùy nghi, mà phải đáp ứng điều kiện cụ thể.
1.2. Nguyên tắc bảo đảm giá trị pháp lý của văn bản công chứng
Theo Điều 5 Luật Công chứng 2014, văn bản công chứng có giá trị chứng cứ và giá trị thi hành, trừ trường hợp bị Tòa án tuyên vô hiệu.
Do đó, việc công chứng ngoài trụ sở nếu vi phạm điều kiện luật định vẫn có thể trở thành căn cứ phát sinh tranh chấp.
Điều này làm tăng nguy cơ tranh chấp thừa kế, tranh chấp hợp đồng sau này.
3. Giải pháp hạn chế tranh chấp công chứng ngoài trụ sở
3.1. Xác minh chặt chẽ lý do công chứng ngoài trụ sở để hạn chế tranh chấp công chứng ngoài trụ sở
Công chứng viên cần:
Ghi rõ lý do không thể đến trụ sở;
Đối chiếu với các trường hợp được phép theo Điều 44 Luật Công chứng;
Từ chối công chứng nếu lý do không chính đáng.
👉 Đây là bước đầu tiên để hạn chế tranh chấp công chứng ngoài trụ sở.
3.2. Đánh giá trực tiếp năng lực hành vi dân sự của người ký
Công chứng viên nên:
Trực tiếp trao đổi riêng với người ký;
Đặt câu hỏi mở để kiểm tra nhận thức;
Ghi nhận nhận định về tình trạng tinh thần trong lời chứng.
📌 Trường hợp nghi ngờ, có thể yêu cầu:
Giấy xác nhận y tế;
Người làm chứng theo đúng quy định pháp luật.
3.3. Ghi nhận rõ bối cảnh ký kết trong văn bản công chứng
Lời chứng cần thể hiện:
Địa điểm công chứng;
Tình trạng sức khỏe người ký;
Việc đọc, giải thích đầy đủ nội dung hợp đồng.
Điều này giúp tăng giá trị chứng minh khi xảy ra tranh chấp.
3.4. Cân nhắc ghi âm, ghi hình khi cần thiết
Pháp luật hiện hành không cấm ghi âm, ghi hình trong quá trình công chứng ngoài trụ sở (nếu được các bên đồng ý).
👉 Đây là biện pháp hữu hiệu để chứng minh:
Sự tự nguyện;
Tình trạng minh mẫn;
Quy trình công chứng đúng luật.
3.5. Bố trí người làm chứng phù hợp nhằm hạn chế tranh chấp công chứng ngoài trụ sở
Theo Điều 47 Luật Công chứng 2014, người làm chứng có vai trò quan trọng trong các giao dịch:
Người ký không đọc được;
Người ký có hạn chế về thể chất.
Người làm chứng phải:
Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
Không có quyền lợi liên quan đến giao dịch.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng trọn gói, đảm bảo đúng quy định pháp luật
4. Ví dụ thực tế minh họa về hạn chế tranh chấp công chứng ngoài trụ sở
Ví dụ: Ông A (82 tuổi) ký hợp đồng tặng cho nhà đất cho con trai tại nhà riêng, được công chứng ngoài trụ sở. Sau khi ông A qua đời, các con khác khởi kiện yêu cầu tuyên hợp đồng vô hiệu với lý do ông A không minh mẫn.
🔎 Tòa án xem xét và nhận thấy:
Lời chứng không ghi nhận tình trạng sức khỏe;
Không có người làm chứng;
Không có tài liệu chứng minh ông A hoàn toàn tỉnh táo.
➡️ Kết quả: Hợp đồng bị tuyên vô hiệu do không chứng minh được sự tự nguyện tại thời điểm công chứng.
Công chứng ngoài trụ sở là cơ chế cần thiết, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý. Việc áp dụng đồng bộ các giải pháp hạn chế tranh chấp công chứng ngoài trụ sở không chỉ bảo vệ quyền lợi của người dân mà còn giúp công chứng viên giảm thiểu trách nhiệm nghề nghiệp và nguy cơ bị khiếu kiện.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
