Lừa dối từ khâu lập hồ sơ: Văn bản công chứng xử lý sao?
Trong hoạt động công chứng, hồ sơ yêu cầu công chứng là căn cứ ban đầu để công chứng viên xác định tính hợp pháp, tính xác thực và ý chí tự nguyện của các bên. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy có nhiều trường hợp người yêu cầu công chứng đã thực hiện hành vi lừa dối ngay từ giai đoạn lập hồ sơ, dẫn đến việc văn bản công chứng được xác lập trên cơ sở thông tin sai lệch. Khi hành vi lừa dối bị phát hiện, văn bản công chứng có thể bị Tòa án tuyên hủy do vi phạm nghiêm trọng điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự.
1. Hành vi lừa dối trong giai đoạn lập hồ sơ công chứng là gì?
1.1. Khái niệm hành vi lừa dối trong giao dịch công chứng
Hành vi lừa dối trong công chứng là việc:
Cung cấp thông tin không đúng sự thật
Che giấu sự thật quan trọng
Sử dụng giấy tờ giả, giấy tờ không hợp pháp
nhằm làm cho công chứng viên và/hoặc bên còn lại hiểu sai bản chất giao dịch.
➡️ Đây là từ khóa phụ: hành vi lừa dối trong công chứng.
1.2. Các biểu hiện lừa dối ngay từ giai đoạn lập hồ sơ
Một số hành vi lừa dối thường gặp:
Sử dụng giấy tờ nhân thân giả mạo
Cung cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã bị chỉnh sửa
Cố tình che giấu việc tài sản đang tranh chấp, bị kê biên
Lập hồ sơ thể hiện ý chí tự nguyện nhưng thực tế có ép buộc
➡️ Những hành vi này trực tiếp làm sai lệch nội dung văn bản công chứng.
2. Bản chất pháp lý của văn bản công chứng được xác lập trên cơ sở lừa dối
2.1. Vi phạm điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự
Theo Bộ luật Dân sự năm 2015, giao dịch dân sự có hiệu lực khi:
Các bên tham gia hoàn toàn tự nguyện
Ý chí của chủ thể được bộc lộ trung thực
Nội dung, mục đích không trái pháp luật
➡️ Khi có hành vi lừa dối, yếu tố tự nguyện và trung thực không còn được bảo đảm.
2.2. Giao dịch dân sự vô hiệu do bị lừa dối
Theo quy định về giao dịch dân sự vô hiệu do bị lừa dối:
Một bên đã cố ý làm cho bên kia hiểu sai sự thật
Việc hiểu sai đó là căn cứ để xác lập giao dịch
➡️ Văn bản công chứng trong trường hợp này không thể bảo đảm hiệu lực pháp lý.
>>> Xem thêm: Không cần mất thời gian chờ đợi, hãy trải nghiệm ngay dịch vụ sang tên sổ đỏ trọn gói – giúp bạn hoàn tất thủ tục trong thời gian sớm nhất.
3. Căn cứ pháp lý hủy văn bản công chứng khi phát hiện hành vi lừa dối
3.1. Căn cứ theo Bộ luật Dân sự
Theo Bộ luật Dân sự năm 2015:
Giao dịch dân sự được xác lập do bị lừa dối thì bị vô hiệu
Các bên phải khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận
➡️ Đây là căn cứ pháp lý trực tiếp để Tòa án tuyên hủy văn bản công chứng.
3.2. Căn cứ theo Luật Công chứng
Theo Luật Công chứng năm 2014:
Văn bản công chứng chỉ có giá trị khi:
Được lập trên cơ sở hồ sơ hợp pháp
Phản ánh đúng ý chí tự nguyện, trung thực của các bên
Văn bản công chứng có thể bị hủy khi:
Vi phạm điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự
➡️ Công chứng không làm phát sinh hiệu lực cho giao dịch được lập trên cơ sở gian dối.
3.3. Chứng cứ chứng minh hành vi lừa dối trong công chứng
Các chứng cứ thường được Tòa án xem xét:
Kết luận giám định giấy tờ, chữ ký
Tài liệu xác nhận tình trạng pháp lý thật của tài sản
Lời khai thống nhất của các bên
Văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền
➡️ Đây là từ khóa phụ: chứng cứ hủy văn bản công chứng.
4. Hậu quả pháp lý của việc hủy văn bản công chứng do lừa dối
4.1. Đối với các bên tham gia giao dịch
Văn bản công chứng bị hủy, không phát sinh hiệu lực
Các bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận
Bên có hành vi lừa dối phải bồi thường thiệt hại (nếu có)
4.2. Đối với công chứng viên
Công chứng viên không chịu trách nhiệm nếu:
Đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thẩm tra
Không thể phát hiện hành vi lừa dối tại thời điểm công chứng
Trường hợp thiếu trách nhiệm, bỏ qua dấu hiệu gian dối:
Có thể bị xử lý kỷ luật
Phát sinh trách nhiệm bồi thường
➡️ Đây là từ khóa phụ: trách nhiệm công chứng viên.
>>> Xem thêm: Nếu bạn sắp mua đất nhưng chưa rõ quy trình pháp lý, hãy đọc ngay hướng dẫn Thủ tục làm sổ đỏ chi tiết để tránh tranh chấp về sau.
5. Ví dụ minh họa thực tế về hủy văn bản công chứng do lừa dối
Ví dụ thực tế
Ông A sử dụng Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giả để lập hồ sơ yêu cầu công chứng hợp đồng chuyển nhượng cho bà B. Công chứng viên, tại thời điểm đó, không phát hiện được dấu hiệu bất thường.
Sau khi giao dịch hoàn tất:
Cơ quan đăng ký đất đai xác nhận giấy chứng nhận là giả
Ông A không phải là chủ sử dụng đất hợp pháp
Tòa án xác định:
Hành vi lừa dối xảy ra ngay từ giai đoạn lập hồ sơ
Hợp đồng chuyển nhượng vô hiệu do bị lừa dối
➡️ Văn bản công chứng bị tuyên hủy, ông A phải bồi thường thiệt hại cho bà B.
6. Kết luận
Hủy văn bản công chứng khi phát hiện hành vi lừa dối ngay từ giai đoạn lập hồ sơ là hệ quả pháp lý tất yếu
Hành vi gian dối làm mất đi tính trung thực và tự nguyện của giao dịch
Công chứng không thể bảo vệ hay hợp thức hóa giao dịch được xác lập trên cơ sở lừa dối
Việc nhận diện sớm dấu hiệu gian dối giúp:
Bảo vệ quyền lợi các bên
Giữ vững giá trị phòng ngừa tranh chấp của công chứng
👉 Trong công chứng, sự trung thực của hồ sơ là nền tảng cho giá trị pháp lý của văn bản.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ.Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
