Một số điểm cần lưu ý khi công chứng các giao dịch về thừa kế
Công chứng các giao dịch về thừa kế là bước quan trọng để xác lập quyền sở hữu hợp pháp đối với tài sản do người chết để lại. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều hồ sơ bị từ chối hoặc kéo dài thời gian giải quyết chỉ vì thiếu giấy tờ hoặc hiểu sai quy định. Bài viết dưới đây tổng hợp những điểm cần đặc biệt lưu ý khi công chứng giao dịch thừa kế, giúp bạn chuẩn bị hồ sơ đầy đủ và đúng pháp luật.
1. Căn cứ pháp luật về công chứng giao dịch thừa kế
“Điều 57, 58, 59 Luật Công chứng 2014”.
“Điều 609 – 662 Bộ luật Dân sự 2015”.
“Nghị định 23/2015/NĐ-CP” (đối với chứng thực bản sao và chữ ký).
2. Lưu ý về giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản
Khi công chứng thừa kế, tài sản phải có giấy tờ chứng minh hợp pháp, ví dụ:
Nhà, đất: “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở”.
Xe cộ: Giấy đăng ký xe.
Tài sản ngân hàng: sổ tiết kiệm, hợp đồng mở tài khoản.
Tài sản góp vốn, cổ phần: giấy chứng nhận phần vốn góp, cổ phiếu.
Nếu tài sản chưa có giấy tờ (ví dụ đất sử dụng nhưng chưa cấp sổ đỏ), văn phòng công chứng có quyền từ chối hoặc yêu cầu xác minh tại cơ quan có thẩm quyền.
>>> Xem thêm: Vì sao nên ưu tiên chọndịch vụ làm sổ đỏ uy tín lâu năm
3. Lưu ý về người thừa kế và sự đồng thuận khi ký kết
Tất cả người thừa kế thuộc hàng được hưởng phải cùng ký vào văn bản khai nhận hoặc văn bản phân chia di sản.
Nếu có người từ chối nhận di sản, cần có “văn bản từ chối nhận di sản” lập đúng thời điểm (không quá 6 tháng kể từ ngày mở thừa kế theo thực tiễn áp dụng).
Người không thể ký do bệnh tật, đi xa, hạn chế năng lực hành vi thì phải có người đại diện hợp pháp theo “Điều 20, 21, 22 Bộ luật Dân sự 2015”.
4. Lưu ý về niêm yết công khai khi công chứng thừa kế
Theo “Điều 58 Luật Công chứng 2014”, văn phòng công chứng phải niêm yết việc thụ lý hồ sơ tại UBND cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người chết trong 15 ngày.
Trường hợp cần niêm yết thêm nơi cư trú hiện tại của người thừa kế (nếu có), công chứng viên có quyền yêu cầu nhằm:
6. Lưu ý về tài sản đang tranh chấp hoặc bị hạn chế giao dịch
Công chứng viên sẽ từ chối công chứng nếu:
Tài sản đang tranh chấp (theo xác nhận của UBND xã hoặc theo đơn tố cáo, đơn khởi kiện).
Tài sản bị kê biên thi hành án.
Đất nằm trong quy hoạch khiến quyền chuyển nhượng bị hạn chế.
Trong các trường hợp này, cần giải quyết tranh chấp hoặc hoàn thành nghĩa vụ tài chính trước khi thừa kế.
>>> Xem thêm: Những quyền lợi bạn nhận được khi thực hiệnthừa kế chính thức
7. Lưu ý khi di chúc có mâu thuẫn, sai sót hoặc không hợp lệ
Các lỗi khiến di chúc bị vô hiệu:
Người lập di chúc không minh mẫn (“Điều 630 BLDS 2015”).
Thiếu người làm chứng khi thuộc trường hợp bắt buộc.
Di chúc bị sửa, tẩy xóa không hợp lệ.
Di chúc miệng nhưng không được chứng thực đúng trình tự.
Khi di chúc không hợp lệ → thừa kế theo pháp luật.
8. Lưu ý về nghĩa vụ tài sản của người chết
Theo “Điều 615 BLDS 2015”:
Người thừa kế phải thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản được hưởng.
Không phải dùng tài sản riêng để trả nợ thay.
Do đó, trước khi chia, văn phòng công chứng thường yêu cầu xác minh nghĩa vụ tài chính, nợ thuế đất, nghĩa vụ với ngân hàng…
9. Lưu ý về ủy quyền khi công chứng thừa kế
Một số trường hợp được ủy quyền:
Ký hồ sơ phân chia hoặc khai nhận di sản.
Làm thủ tục sang tên.
Tuy nhiên không được ủy quyền lập hoặc sửa đổi di chúc (theo “Điều 630 BLDS”).
Văn bản ủy quyền phải được công chứng hoặc chứng thực hợp lệ.
10. Kết luận
Công chứng các giao dịch về thừa kế đòi hỏi phải chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, xác định đúng người thừa kế và tuân thủ nghiêm ngặt trình tự pháp luật. Việc hiểu rõ các điểm cần lưu ý sẽ giúp hạn chế tranh chấp, tiết kiệm thời gian và đảm bảo quyền lợi của tất cả các bên.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
