Nhầm lẫn quyền sở hữu: Văn bản công chứng có bị hủy?
Trong thực tiễn giao dịch dân sự, đặc biệt là mua bán, tặng cho, thế chấp nhà đất, không ít trường hợp văn bản công chứng được lập trên cơ sở nhầm lẫn nghiêm trọng về quyền sở hữu tài sản. Khi sự nhầm lẫn này làm sai lệch bản chất giao dịch và ảnh hưởng trực tiếp đến điều kiện có hiệu lực của hợp đồng, Tòa án có thể tuyên hủy văn bản công chứng theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan.
>>> Xem thêm: Hàng nghìn khách hàng đã tin tưởng văn phòng công chứng – còn bạn thì sao?
1. Nhầm lẫn nghiêm trọng về quyền sở hữu tài sản là gì?
1.1. Khái niệm nhầm lẫn trong giao dịch dân sự
Theo Bộ luật Dân sự năm 2015, nhầm lẫn là trường hợp:
Chủ thể hiểu sai về đối tượng, chủ thể hoặc nội dung giao dịch
Nếu biết đúng sự thật thì sẽ không xác lập giao dịch hoặc xác lập với nội dung khác
➡️ Đây là từ khóa phụ: nhầm lẫn trong giao dịch dân sự có ý nghĩa quyết định đến hiệu lực hợp đồng.
1.2. Nhầm lẫn nghiêm trọng về quyền sở hữu tài sản
Nhầm lẫn được coi là nghiêm trọng khi:
Người ký tin rằng mình hoặc bên kia có quyền sở hữu, quyền sử dụng hợp pháp
Trong khi trên thực tế quyền đó không tồn tại hoặc thuộc về người khác
Sự nhầm lẫn ảnh hưởng trực tiếp đến việc giao kết hợp đồng
👉 Đây là dạng nhầm lẫn thường gặp trong các giao dịch nhà đất có công chứng.
2. Các dạng nhầm lẫn nghiêm trọng về quyền sở hữu tài sản thường gặp
2.1. Nhầm lẫn về chủ sở hữu tài sản
Các trường hợp điển hình:
Người ký hợp đồng không phải là chủ sở hữu thực sự
Tài sản thuộc đồng sở hữu nhưng chỉ một người đứng ra giao dịch
Tài sản đang trong quá trình thừa kế nhưng chưa xác lập quyền
➡️ Đây là từ khóa phụ: nhầm lẫn về chủ sở hữu tài sản trong hoạt động công chứng.
2.2. Nhầm lẫn về phạm vi quyền sở hữu, quyền sử dụng
Bao gồm:
Nhầm lẫn giữa quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở
Nhầm lẫn về diện tích, ranh giới, phần sở hữu riêng – chung
Nhầm lẫn do giấy chứng nhận cấp sai hoặc chưa cập nhật biến động
👉 Những nhầm lẫn này làm cho đối tượng giao dịch không đúng thực tế pháp lý.
>>> Xem thêm: Tận hưởng sự an tâm và tiện lợi với dịch vụ sổ đỏ – lựa chọn hàng đầu của người mua bán nhà đất.
3. Căn cứ pháp lý hủy văn bản công chứng do nhầm lẫn nghiêm trọng
3.1. Căn cứ theo Bộ luật Dân sự
Theo Bộ luật Dân sự năm 2015:
Giao dịch dân sự được xác lập do nhầm lẫn nghiêm trọng thì bên bị nhầm lẫn có quyền:
Yêu cầu tuyên giao dịch vô hiệu
Khi giao dịch vô hiệu thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ
➡️ Nhầm lẫn về quyền sở hữu tài sản là nhầm lẫn về đối tượng giao dịch, thuộc trường hợp nghiêm trọng.
3.2. Căn cứ theo Luật Công chứng
Theo Luật Công chứng năm 2014:
Văn bản công chứng có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu
Khi việc công chứng không bảo đảm điều kiện có hiệu lực của giao dịch
👉 Khi hợp đồng vô hiệu do nhầm lẫn, văn bản công chứng mất căn cứ pháp lý tồn tại.
4. Hậu quả pháp lý của việc hủy văn bản công chứng do nhầm lẫn quyền sở hữu
4.1. Đối với các bên giao dịch
Khi văn bản công chứng bị hủy:
Hợp đồng không có giá trị pháp lý
Các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận
Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường
➡️ Trong giao dịch nhà đất, hậu quả có thể là hủy đăng ký sang tên.
4.2. Trách nhiệm liên quan của công chứng viên
Nếu xác định:
Công chứng viên không thẩm tra đầy đủ quyền sở hữu
Không phát hiện được sự nhầm lẫn rõ ràng
➡️ Có thể phát sinh trách nhiệm bồi thường và trách nhiệm nghề nghiệp theo quy định.
>>> Xem thêm: Phân tích các trường hợp điển hình khi người mua không kịp Kiểm tra sổ đỏ giả và bị thiệt hại
5. Ví dụ minh họa thực tế về hủy văn bản công chứng do nhầm lẫn quyền sở hữu
Ví dụ thực tế
Ông A ký hợp đồng mua bán nhà ở với bà B và được công chứng hợp pháp. Sau đó phát sinh tranh chấp, xác định rằng:
Căn nhà là tài sản chung của vợ chồng bà B
Người chồng không ký, không ủy quyền
Ông A tin rằng bà B là chủ sở hữu duy nhất
Tòa án xác định:
Ông A nhầm lẫn nghiêm trọng về quyền sở hữu tài sản
Nếu biết là tài sản chung thì sẽ không giao kết hợp đồng
➡️ Tòa án tuyên hủy văn bản công chứng, hợp đồng vô hiệu.
6. Kết luận
Nhầm lẫn nghiêm trọng về quyền sở hữu tài sản là căn cứ pháp lý rõ ràng để hủy văn bản công chứng
Công chứng không làm hợp pháp hóa giao dịch xác lập trên nhận thức sai lầm
Việc thẩm tra quyền sở hữu là yếu tố then chốt trong bảo đảm hiệu lực giao dịch
Người tham gia giao dịch cần kiểm tra kỹ tình trạng pháp lý của tài sản trước khi ký
👉 Trong thực tiễn, việc nhận diện đúng và xử lý kịp thời các trường hợp nhầm lẫn về quyền sở hữu giúp giảm thiểu tranh chấp và bảo vệ an toàn pháp lý cho giao dịch công chứng.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ.Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
