Mất cân bằng quyền nghĩa vụ: Công chứng viên xử lý sao?
Trong hoạt động công chứng, công chứng viên không chỉ kiểm tra hình thức hợp đồng mà còn phải xem xét bản chất pháp lý và mức độ công bằng của giao dịch. Khi hợp đồng thể hiện sự mất cân bằng nghiêm trọng giữa quyền và nghĩa vụ của các bên, tiềm ẩn nguy cơ xâm hại quyền lợi hợp pháp của một bên, công chứng viên có căn cứ từ chối công chứng nhằm phòng ngừa tranh chấp và rủi ro pháp lý.
Bài viết phân tích từ chối công chứng khi hợp đồng không bảo đảm sự cân bằng quyền và nghĩa vụ, trên cơ sở Luật Công chứng 2014 và Bộ luật Dân sự 2015, kèm ví dụ minh họa thực tế.
>>> Xem thêm: Nếu bạn lo lắng về tính chính xác của hồ sơ, hãy yên tâm khi sử dụng dịch vụ công chứng này.
1. Cân bằng quyền và nghĩa vụ trong hợp đồng là gì?
1.1. Nguyên tắc bình đẳng và thiện chí trong giao dịch dân sự
Theo Điều 3 Bộ luật Dân sự 2015, một trong những nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự là:
Các bên tham gia quan hệ dân sự bình đẳng, tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận, nhưng không được trái pháp luật, đạo đức xã hội.
Sự bình đẳng thể hiện ở việc quyền và nghĩa vụ phải tương xứng, không bên nào bị đặt vào vị thế chịu thiệt thòi bất hợp lý.
1.2. Hợp đồng không bảo đảm cân bằng quyền và nghĩa vụ
Hợp đồng bị coi là mất cân bằng khi:
Một bên phải thực hiện nghĩa vụ nặng nề, trong khi quyền lợi rất hạn chế;
Điều khoản miễn trừ trách nhiệm toàn bộ cho một bên;
Quy định chế tài bất hợp lý, chỉ áp dụng cho một bên;
Một bên gần như không có quyền đơn phương bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình.
2. Căn cứ pháp lý từ chối công chứng khi hợp đồng mất cân bằng quyền – nghĩa vụ
2.1. Quy định của Luật Công chứng 2014
Theo Điều 44 Luật Công chứng 2014:
Công chứng viên được quyền từ chối công chứng nếu hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật, trái đạo đức xã hội hoặc có dấu hiệu gây thiệt hại cho quyền, lợi ích hợp pháp của các bên.
Hợp đồng không bảo đảm sự cân bằng nghiêm trọng về quyền và nghĩa vụ có thể bị coi là trái với nguyên tắc bình đẳng, thiện chí, là căn cứ để từ chối công chứng.
2.2. Căn cứ từ Bộ luật Dân sự 2015
Theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự chỉ có hiệu lực khi:
Các bên hoàn toàn tự nguyện;
Ý chí thể hiện đúng, không bị lạm dụng.
Ngoài ra, Điều 123 Bộ luật Dân sự 2015 quy định giao dịch vô hiệu khi mục đích, nội dung trái pháp luật hoặc đạo đức xã hội. Sự mất cân bằng nghiêm trọng có thể bị coi là vi phạm đạo đức xã hội.
Bà A ký hợp đồng đặt cọc mua nhà với ông B. Hợp đồng quy định:
Bà A mất toàn bộ tiền đặt cọc nếu vi phạm bất kỳ nghĩa vụ nào;
Ông B không chịu bất kỳ chế tài nào nếu không bán nhà;
Mọi rủi ro pháp lý đều do bà A gánh chịu.
Nhận thấy hợp đồng mất cân bằng nghiêm trọng về quyền và nghĩa vụ, công chứng viên đã yêu cầu sửa đổi. Do các bên không thống nhất, công chứng viên đã từ chối công chứng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên.
6. Kết luận
Từ chối công chứng khi hợp đồng không bảo đảm sự cân bằng quyền và nghĩa vụ là biện pháp pháp lý cần thiết nhằm:
Bảo vệ nguyên tắc bình đẳng, thiện chí trong giao dịch dân sự;
Phòng ngừa rủi ro tranh chấp và giao dịch vô hiệu;
Khẳng định vai trò của công chứng viên là người bảo đảm an toàn pháp lý, không chỉ xác nhận hình thức.
Việc từ chối trong trường hợp này không làm cản trở giao dịch mà giúp các bên điều chỉnh hợp đồng theo hướng công bằng, minh bạch và hợp pháp hơn.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ.Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
