Khái niệm nguyên tắc sử dụng hợp lý và áp dụng với Youtube
bientap
Bài viết này sẽ giải đáp khái niệm Nguyên tắc Sử dụng hợp lý và áp dụng Nguyên tắc Sử dụng hợp lý trên Youtube như thế nào theo quy định của pháp luật Việt Nam?
Nguyên tắc Sử dụng hợp lý (Fair Use) là một nguyên tắc thuộc lĩnh vực Sở hữu trí tuệ và được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu để điều chỉnh việc sử dụng tài sản trí tuệ được bảo hộ bởi quyền bản quyền, nhằm thúc đẩy nhiều hoạt động quan trọng như sáng tạo, phê bình, nghiên cứu, giảng dạy và thông tin tự do.
Ở Hoa Kỳ, nguyên tắc Sử dụng hợp lý cho phép sử dụng tài sản trí tuệ bảo hộ mà không cần sự đồng ý hoặc thanh toán nhuận bút, dưới một số điều kiện cụ thể. Các yếu tố quan trọng để xác định việc sử dụng có tuân thủ nguyên tắc Sử dụng hợp lý bao gồm mục đích sử dụng (như sử dụng cho mục đích giảng dạy, nghiên cứu, hoặc bình luận), tính chất của tài sản trí tuệ (có tính thương mại hay không), mức độ sử dụng (sử dụng một phần nhỏ hay toàn bộ), và tác động đối với thị trường tài sản trí tuệ gốc.
Tuy nhiên, cụ thể về việc áp dụng nguyên tắc Sử dụng hợp lý có thể thay đổi tùy theo pháp luật bản quyền của mỗi quốc gia. Điều quan trọng là nguyên tắc này giúp cân bằng giữa quyền của người sở hữu tài sản trí tuệ và quyền của những người sử dụng tài sản trí tuệ để thúc đẩy sự sáng tạo và trao quyền thông tin.
1.2. Quy định về Nguyên tắc Sử dụng hợp lý tại Việt Nam
Tại Việt Nam, mặc dù không sử dụng cụm từ ‘Nguyên tắc Sử dụng hợp lý,’ các quy định trong Luật Sở hữu trí tuệ đã được điều chỉnh để đặc biệt xem xét các trường hợp ngoại lệ không vi phạm quyền tác giả theo Điều 25 và Điều 26 của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, được sửa đổi và bổ sung bởi khoản 07 Điều 01 của Luật số 36/2009/QH12.
>>> Có thể bạn chưa biết: Hướng dẫn cách đọc thông tin sổ hồng để tránh bị chiếm đoạt tài sản trong mua nhà, mua đất.
Luật quy định những trường hợp sử dụng tác phẩm mà không cần xin phép, tuy vậy, các điều kiện sau cần được tuân theo:
Sử dụng tác phẩm đã được công bố mà không phải xin phép, nhưng phải thông tin về nguồn gốc và tên tác giả, bao gồm:
Sao chép tác phẩm mà không sử dụng thiết bị hoặc sao chép một phần của tác phẩm để nghiên cứu khoa học hoặc học tập cá nhân và không nhằm mục đích thương mại.
Ghi âm hoặc ghi hình buổi biểu diễn với mục đích đưa tin thời sự hoặc dạy học.
Chụp ảnh hoặc truyền hình để giới thiệu tác phẩm kiến trúc hoặc mỹ thuật mà không nhằm mục đích thương mại.
Biểu diễn các tác phẩm âm nhạc hoặc múa trong các sự kiện văn hóa, tuyên truyền hoặc cổ động mà không nhằm mục đích thương mại.
Sao chép hoặc truyền bá tác phẩm cho người khuyết tật dưới hình thức phù hợp với họ khi có quyền tiếp cận hợp pháp với bản gốc hoặc bản sao của tác phẩm.
Nhập khẩu bản sao tác phẩm để sử dụng cho mục đích cá nhân, không nhằm mục đích thương mại.
Sao chép tác phẩm để lưu trữ trong thư viện với mục đích bảo quản mà không nhằm mục đích thương mại. Bản sao này phải được đánh dấu là bản sao lưu trữ và hạn chế quyền truy cập của người khác. Sao chép một phần tác phẩm để cho người khác nghiên cứu hoặc học tập cũng được phép.
Sao chép hoặc truyền bá tác phẩm lưu giữ để sử dụng thông qua thư viện liên thông trên mạng máy tính, với điều kiện số lượng người đọc tại cùng một thời điểm không vượt quá số lượng bản sao của tác phẩm do các thư viện nắm giữ. Tuy nhiên, điều này không áp dụng cho trường hợp tác phẩm đã được cung cấp trên thị trường dưới dạng kỹ thuật số.
Trích dẫn tác phẩm mà không làm sai ý của tác giả, với mục đích bình luận hoặc minh họa tác phẩm của mình, hoặc sử dụng trong các ấn phẩm định kỳ, chương trình phát sóng hoặc phim tài liệu.
Các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố mà không cần xin phép, nhưng phải trả thù lao, cần thông tin về nguồn gốc và tên tác giả bao gồm:
Tổ chức hoặc cá nhân sử dụng tác phẩm mà đã được phép định hình trên bản ghi âm hoặc bản ghi hình công bố với mục đích thương mại.
Tổ chức phát sóng sử dụng tác phẩm đã công bố hoặc tác phẩm đã được phép định hình trên bản ghi âm hoặc bản ghi hình công bố của chủ sở hữu, với mục đích thương mại để phát sóng có tài trợ, quảng cáo hoặc thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào.
Lưu ý: Quy định này không áp dụng cho tác phẩm điện ảnh và không được sử dụng để mâu thuẫn với việc khai thác bình thường của tác phẩm, cũng như không được sử dụng một cách không hợp pháp để gây thiệt hại đến quyền lợi hợp pháp của tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả.
2. Áp dụng Nguyên tắc Sử dụng hợp lý trên Youtube
2.1. Nguyên tắc sử dụng hợp lý trên Youtube được áp dụng thế nào?
Sau khi nắm được định nghĩa cụ thể của Nguyên tắc Sử dụng hợp lý, có thể thấy rằng trên các nền tảng xã hội nói chung và trên YouTube nói riêng, cũng đã được xây dựng một bộ Nguyên tắc Sử dụng hợp lý cụ thể.
Theo đó, người sáng tạo video trên YouTube có thể sử dụng các tài sản trí tuệ đã được bảo hộ nếu việc sử dụng đó phù hợp với Nguyên tắc Sử dụng hợp lý trên YouTube.
Việc quyết định tính phù hợp với Nguyên tắc Sử dụng hợp lý của video trên YouTube sẽ phụ thuộc vào 4 yếu tố được nêu tại trung tâm trợ giúp của YouTube sau:
Mục đích sử dụng tài sản trí tuệ được bảo hộ: Cần xem xét liệu nội dung được đăng tải nhằm mục đích thương mại hay giáo dục phi lợi nhuận?
Bản chất của tài sản trí tuệ được bảo hộ: Bản chất của tài sản trí tuệ được bảo hộ là căn cứ vào thực tế hay viễn tưởng?
Thành phần của tài sản trí tuệ được bảo hộ: Sử dụng một phần hay toàn bộ nội dung của tác phẩm?
Ảnh hưởng của việc sử dụng tài sản trí tuệ được bảo hộ với giá trị của tài sản đó.
2.2. Quy định về đánh bản quyền và khiếu nại trên Youtube
Những nguyên tắc của YouTube và Luật Sở hữu trí tuệ trong khu vực sẽ giúp quyết định tính vi phạm của một video. Nếu một video trên YouTube bị xem là vi phạm Nguyên tắc Sử dụng hợp lý, có thể bị khiếu nại bản quyền hoặc bị đánh bản quyền.
Trong trường hợp video bị đánh bản quyền, có thể gây ra một số hậu quả như sau:
Tài khoản YouTube chứa video và các kênh YouTube liên quan có thể bị xóa bỏ sau 3 lần đánh bản quyền. Trong trường hợp đó, tất cả video của các kênh này cũng sẽ bị xóa.
Kênh YouTube đó sẽ không thể đăng tải nội dung.
Trong đó, cần lưu ý một số điều về việc đánh bản quyền trên YouTube:
Những kênh có liên quan đến YouTube sẽ có khoảng thời gian là 7 ngày để khiếu nại lại quyết định này. Và khoảng thời gian này sẽ tăng gấp đôi sau lần đánh bản quyền thứ ba.
Để tránh bị đánh bản quyền trên YouTube tại Việt Nam, bạn có thể áp dụng một số phương pháp sau:
Sử dụng hợp lý các nội dung về ngoại lệ không vi phạm Quyền tác giả: Thực hiện các hành động mà Luật Sở hữu trí tuệ cho phép mà không cần xin phép, trả nhuận bút, hoặc trả thù lao, như đã được quy định trong Điều 25 và Điều 26 Luật Sở hữu trí tuệ 2005.
Đăng tải các nội dung video mang tính nghiên cứu và căn cứ vào sự thật: Tránh sử dụng nội dung viễn tưởng hoặc không căn cứ vào thực tế. Nội dung nghiên cứu thường được coi là sử dụng hợp lý.
Tránh sử dụng toàn bộ tài sản trí tuệ được bảo hộ: Thay vì sử dụng toàn bộ tác phẩm của người khác, hãy thêm phần phê bình, nhận xét, phản ứng, hoặc tạo thêm nội dung sáng tạo của riêng bạn trong video.
Đăng tải càng nhiều tác phẩm có nội dung gốc do bạn tự sản xuất: Sản xuất và chia sẻ nhiều tác phẩm của riêng bạn giúp giảm nguy cơ vi phạm bản quyền. Nếu bạn tham khảo tác phẩm của người khác, hãy đề cập đến tác giả của tác phẩm đó trong video của bạn.
Xin phép tác giả: Đây là biện pháp tốt nhất và tối ưu nhất. Nếu bạn có ý định sử dụng một tác phẩm bảo hộ, hãy liên hệ và xin phép tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm trước khi sử dụng.
Nguyên tắc Sử dụng hợp lý cho phép bạn sử dụng tác phẩm mà không cần phải xin phép tác giả hoặc chủ sở hữu tác phẩm trong các trường hợp được quy định, và nó có thể giúp bạn tránh các vấn đề liên quan đến bản quyền trên YouTube. Tuy nhiên, luôn tuân theo quy tắc và hướng dẫn cụ thể của YouTube và Luật Sở hữu trí tuệ tại quốc gia bạn đang hoạt động.
Bài viết này cung cấp kiến thức về Nguyên tắc sử dụng hợp lý. Ngoài ra, nếu bạn có thắc mắc liên quan đến nội dung trên hoặc cần tư vấn các vấn đề pháp lý khác về thủ tục công chứng, xin vui lòng liên hệ theo thông tin:
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
