So sánh công chứng vay vốn thế chấp với hình thức khác

Trong các giao dịch dân sự và tín dụng hiện nay, việc xác thực tính hợp pháp của hợp đồng là yếu tố vô cùng quan trọng để đảm bảo quyền lợi cho các bên tham gia. Khi vay vốn ngân hàng, đặc biệt là vay có tài sản bảo đảm, nhiều người thường băn khoăn giữa việc công chứng vay vốn thế chấp và các hình thức chứng thực hợp đồng, giao dịch khác. Hai hình thức này có vẻ tương đồng về mặt xác nhận chữ ký và nội dung, nhưng thực tế lại có sự khác biệt lớn về giá trị pháp lý, thẩm quyền và hiệu lực. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết và so sánh công chứng vay vốn thế chấp với chứng thực, dựa trên các quy định pháp luật mới nhất năm 2025.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng – điểm tựa pháp lý đáng tin cậy cho mọi nhà.

1. Căn cứ pháp lý điều chỉnh công chứng và chứng thực

Hoạt động công chứng và chứng thực đều được điều chỉnh bởi các văn bản pháp luật riêng, có giá trị pháp lý khác nhau:

• Luật Công chứng 2014 (được sửa đổi, bổ sung năm 2023): quy định cụ thể về thẩm quyền, giá trị pháp lý và quy trình công chứng hợp đồng, giao dịch.

• Nghị định 23/2015/NĐ-CP về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký và hợp đồng, giao dịch.

• Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt Điều 117 và 119, quy định về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự, trong đó nêu rõ hình thức công chứng hoặc chứng thực có thể là điều kiện bắt buộc đối với một số loại hợp đồng.

• Luật Đất đai 2013 (sửa đổi 2024), có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, quy định rằng hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở bắt buộc phải công chứng hoặc chứng thực.

Như vậy, tùy từng loại hợp đồng và giá trị pháp lý mong muốn, việc lựa chọn công chứng hay chứng thực sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu lực thi hành của hợp đồng vay vốn thế chấp.

2. Khái niệm và đặc điểm của công chứng vay vốn thế chấp

2.1. Khái niệm

Theo Điều 2 Luật Công chứng 2014, “Công chứng là việc công chứng viên của tổ chức hành nghề công chứng chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch dân sự khác bằng văn bản”.
Trong trường hợp vay vốn thế chấp ngân hàng, công chứng viên kiểm tra hồ sơ pháp lý, xác minh năng lực hành vi của các bên, đọc và giải thích hợp đồng trước khi chứng nhận.

2.2. Đặc điểm

• Do công chứng viên của phòng công chứng nhà nước hoặc văn phòng công chứng tư nhân thực hiện.

• Công chứng viên chịu trách nhiệm pháp lý về nội dung hợp đồng.

• Văn bản công chứng có giá trị chứng cứ và thi hành mà không cần xác minh lại (Điều 5 Luật Công chứng 2014).

• Là điều kiện bắt buộc với hợp đồng vay có tài sản thế chấp như đất, nhà, xe ô tô hoặc tài sản giá trị lớn.

Ví dụ: Anh B vay 2 tỷ đồng tại Ngân hàng BIDV, thế chấp quyền sử dụng đất. Hợp đồng thế chấp phải được công chứng tại văn phòng công chứng nơi có tài sản để đảm bảo hiệu lực pháp lý và đăng ký giao dịch bảo đảm.

>>> Xem thêm: Tư vấn chi tiết khi chọn Dịch vụ làm sổ đỏ trọn gói cho người mua nhà lần đầu

3. Khái niệm và đặc điểm của chứng thực hợp đồng, giao dịch

3.1. Khái niệm

Theo Điều 2 Nghị định 23/2015/NĐ-CP, “Chứng thực là việc cơ quan, tổ chức có thẩm quyền căn cứ vào bản chính để chứng thực bản sao đúng với bản chính, hoặc chứng thực chữ ký, hợp đồng, giao dịch”.

3.2. Đặc điểm

• Do Ủy ban nhân dân cấp xã, phường hoặc phòng tư pháp cấp huyện thực hiện.

• Người chứng thực chỉ xác nhận chữ ký, bản sao, hoặc sự tự nguyện của các bên, không kiểm tra tính hợp pháp của nội dung hợp đồng.

• Văn bản chứng thực không có giá trị chứng cứ pháp lý cao như công chứng, chỉ xác nhận về mặt hình thức.

Ví dụ: Khi hai bên vay mượn cá nhân với giá trị nhỏ (dưới 100 triệu đồng) có thể ra UBND xã chứng thực chữ ký trong hợp đồng vay tiền viết tay, thay vì công chứng. Tuy nhiên, nếu xảy ra tranh chấp, tòa án vẫn có thể yêu cầu xác minh thêm tính hợp pháp của giao dịch.

4. So sánh công chứng vay vốn thế chấp và chứng thực

Như vậy, công chứng có tính ràng buộc pháp lý và độ an toàn cao hơn nhiều so với chứng thực, đặc biệt trong các hợp đồng vay vốn có tài sản bảo đảm.

>>> Xem thêm: Lời khuyên từ chuyên gia khi tiến hành Thủ tục công chứng.

5. Khi nào nên chọn công chứng thay vì chứng thực?

5.1. Trường hợp bắt buộc phải công chứng

Theo Điều 167 Luật Đất đai 2013 (sửa đổi 2024), hợp đồng vay vốn có tài sản thế chấp là quyền sử dụng đất, nhà ở hoặc tài sản gắn liền với đất phải công chứng hoặc chứng thực, nhưng thực tế hầu hết ngân hàng yêu cầu công chứng để đảm bảo hiệu lực pháp lý cao nhất.

5.2. Trường hợp có thể chứng thực

Với các khoản vay nhỏ, giữa cá nhân với cá nhân, hoặc hợp đồng không kèm tài sản bảo đảm, việc chứng thực chữ ký tại UBND có thể chấp nhận. Tuy nhiên, nếu giá trị hợp đồng lớn hoặc liên quan đến tài sản đăng ký quyền sở hữu, công chứng vẫn là lựa chọn an toàn nhất.

5.3. Ví dụ minh họa

Bà H tại Đồng Nai vay 3 tỷ đồng từ Ngân hàng VietinBank, thế chấp quyền sử dụng đất của gia đình. Nếu bà chỉ thực hiện chứng thực chữ ký tại UBND xã, ngân hàng có quyền từ chối hồ sơ vì hợp đồng không đáp ứng điều kiện đăng ký giao dịch bảo đảm. Ngược lại, nếu công chứng tại văn phòng công chứng, hợp đồng được đảm bảo hiệu lực và đủ điều kiện pháp lý để giải ngân.

Kết luận

Qua so sánh, có thể thấy công chứng vay vốn thế chấp mang lại giá trị pháp lý, tính an toàn và độ tin cậy cao hơn hẳn so với chứng thực. Dù chi phí cao hơn, nhưng công chứng giúp bảo vệ quyền lợi cho cả ngân hàng và người vay, đồng thời tránh được nhiều tranh chấp phát sinh trong tương lai. Trong bối cảnh pháp luật mới năm 2025, người dân nên ưu tiên công chứng mọi hợp đồng vay vốn thế chấp để đảm bảo hợp đồng hợp pháp, hiệu lực và minh bạch tuyệt đối.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Quy định pháp lý về công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sở hữu trí tuệ

>>> Công chứng giấy ủy quyền nhận lương: Khi nào nên công chứng?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

• Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
• Hotline: 0966.22.7979
• Email: ccnguyenhue165@gmail.com