Công chứng hợp đồng thế chấp tài sản bằng sổ tiết kiệm
Công chứng hợp đồng thế chấp sổ tiết kiệm là yêu cầu phổ biến trong các giao dịch vay vốn tại ngân hàng, đặc biệt với khách hàng cá nhân. Nhiều người cho rằng việc thế chấp sổ tiết kiệm rất đơn giản, nhưng thực tế vẫn có các quy định pháp luật điều chỉnh chặt chẽ nhằm tránh rủi ro. Bài viết dưới đây phân tích thủ tục, căn cứ pháp lý và lưu ý quan trọng khi thực hiện công chứng hợp đồng thế chấp tài sản bằng sổ tiết kiệm theo quy định hiện hành. Qua đó giúp người đọc hiểu đúng bản chất giao dịch và hạn chế tranh chấp phát sinh.
>>> Xem thêm: Những “cái bẫy” thường gặp khi công chứng giấy tờ tại văn phòng công chứng
Khái niệm và căn cứ pháp luật điều chỉnh việc thế chấp tài sản bằng sổ tiết kiệm
Sổ tiết kiệm được xem là một loại giấy tờ có giá và có thể dùng làm tài sản bảo đảm. Theo quy định tại Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015, tài sản bao gồm cả giấy tờ có giá, do đó việc dùng sổ tiết kiệm để thế chấp là hợp pháp.
Bên cạnh đó, theo quy định tại Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015, “thế chấp tài sản là việc một bên dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ mà không chuyển giao tài sản đó cho bên nhận thế chấp”. Với sổ tiết kiệm, việc bên vay giao quyền kiểm soát sổ cho ngân hàng là cơ chế nhằm tránh rủi ro rút tiền trước hạn, nhưng bản chất pháp lý vẫn là thế chấp.
Công chứng hợp đồng thế chấp sổ tiết kiệm được thực hiện theo Luật Công chứng 2014 và các văn bản liên quan, tùy theo chính sách của từng ngân hàng.
Sổ tiết kiệm có phải công chứng khi thế chấp hay không?
Pháp luật không bắt buộc mọi hợp đồng thế chấp sổ tiết kiệm phải công chứng. Tuy nhiên, nhiều ngân hàng yêu cầu công chứng để đảm bảo tính chắc chắn và hạn chế tranh chấp về sau.
Việc công chứng thường được áp dụng khi:
Khoản vay có giá trị lớn.
Ngân hàng cần hồ sơ chặt chẽ phục vụ thẩm định nội bộ.
Bên thế chấp không phải là người đứng tên sổ tiết kiệm (ví dụ: cha mẹ thế chấp giúp con).
Trong các trường hợp này, công chứng là công cụ xác minh đầy đủ năng lực chủ thể, tình trạng tài sản và ý chí tự nguyện của các bên.
Quy trình công chứng hợp đồng thế chấp sổ tiết kiệm
Quy trình thường gồm các bước sau:
Tiếp nhận hồ sơ và kiểm tra giấy tờ
Công chứng viên đối chiếu nhân thân, xác minh người yêu cầu có đúng là chủ sở hữu sổ tiết kiệm hay không. Với sổ tiết kiệm điện tử, công chứng viên có thể yêu cầu ngân hàng xác nhận tình trạng sổ.
Soạn thảo hoặc kiểm tra nội dung hợp đồng
Nội dung hợp đồng phải phù hợp Điều 318 Bộ luật Dân sự 2015 về phạm vi thế chấp. Công chứng viên kiểm tra điều khoản liên quan đến quyền rút tiền, nghĩa vụ trả nợ, xử lý tài sản bảo đảm.
Ký kết và công chứng
Các bên ký trước mặt công chứng viên và được hướng dẫn các quyền, nghĩa vụ sau khi thế chấp.
Trả kết quả công chứng
Hồ sơ được đóng dấu, lưu trữ và trở thành căn cứ pháp lý khi xảy ra tranh chấp.
Các lưu ý pháp lý khi công chứng hợp đồng thế chấp tài sản bằng sổ tiết kiệm
Không được rút tiền khi sổ đang dùng làm tài sản bảo đảm
Dù về lý thuyết người gửi là chủ sở hữu nhưng theo Điều 320 Bộ luật Dân sự 2015, bên thế chấp có nghĩa vụ “không được bán, trao đổi, tặng cho hoặc định đoạt tài sản thế chấp nếu không được bên nhận thế chấp đồng ý”. Việc rút tiền là hành vi định đoạt nên phải có sự đồng ý của ngân hàng.
Kiểm tra quyền sở hữu sổ tiết kiệm trước khi ký
Trường hợp nhiều cá nhân đồng sở hữu sổ tiết kiệm, mọi chủ thể phải cùng tham gia ký hợp đồng hoặc có văn bản ủy quyền hợp pháp.
Xử lý tranh chấp liên quan đến sổ tiết kiệm
Nếu người gửi tiền qua đời trong thời gian sổ đang thế chấp, nghĩa vụ trả nợ vẫn được đảm bảo từ giá trị sổ tiết kiệm theo nguyên tắc quy định tại Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015. Khi đó, công chứng viên sẽ dựa trên hợp đồng thế chấp để xác định quyền ưu tiên thanh toán của ngân hàng.
Khi nào ngân hàng có quyền xử lý sổ tiết kiệm?
Ngân hàng có quyền xử lý sổ tiết kiệm khi:
Người vay không trả nợ đúng hạn.
Có vi phạm nghĩa vụ khác theo hợp đồng tín dụng.
Các bên thỏa thuận về việc xử lý tài sản bảo đảm theo Điều 299 Bộ luật Dân sự 2015.
Việc xử lý có thể là tất toán sổ tiết kiệm hoặc chuyển đổi sổ sang khoản thu nợ.
Kết luận
Công chứng hợp đồng thế chấp sổ tiết kiệm là giải pháp giúp ngân hàng và người vay đảm bảo chắc chắn hơn về mặt pháp lý, hạn chế rủi ro về chủ thể và quyền sở hữu. Tuy không bắt buộc trong mọi trường hợp, nhưng công chứng vẫn được ưu tiên sử dụng cho các khoản vay lớn hoặc các giao dịch có yếu tố người thứ ba. Tuân thủ đúng quy định pháp luật sẽ giúp giao dịch minh bạch, an toàn và thuận lợi khi xảy ra tranh chấp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
