Hợp đồng ở nhờ là gì? Những rủi ro thường gặp khi ký kết
Trong các quan hệ dân sự, việc cho người thân, bạn bè hoặc đối tác ở nhờ nhà, đất diễn ra khá phổ biến. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về bản chất pháp lý của hợp đồng ở nhờ và những rủi ro có thể phát sinh nếu không cẩn trọng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm, cơ sở pháp lý và các tình huống rủi ro thường gặp khi ký kết hợp đồng ở nhờ.
Theo Điều 494 Bộ luật Dân sự 2015 (BLDS), hợp đồng mượn tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn để sử dụng trong một thời gian, không phải trả tiền, và bên mượn phải trả lại tài sản khi hết hạn.
“Hợp đồng ở nhờ” thực chất là một dạng của hợp đồng mượn tài sản, trong đó tài sản thường là nhà ở, đất ở hoặc công trình gắn liền với đất.
1.2. Đặc điểm của hợp đồng ở nhờ
Không phát sinh nghĩa vụ trả tiền thuê.
Có thể lập bằng miệng hoặc bằng văn bản, nhưng văn bản có giá trị chứng cứ cao hơn.
Đối tượng thường là bất động sản (nhà, đất), do đó trong nhiều trường hợp cần công chứng để đảm bảo tính pháp lý.
2. Quy định pháp luật liên quan đến hợp đồng ở nhờ
2.1. Bộ luật Dân sự 2015
Điều 496: Bên ở nhờ có nghĩa vụ giữ gìn, bảo quản tài sản; không được cho người khác mượn lại nếu không được sự đồng ý.
Điều 497: Bên cho ở nhờ có quyền đòi lại tài sản khi hết hạn hoặc khi cần thiết sử dụng.
2.2. Luật Nhà ở 2014 (sửa đổi 2023)
Điều 121: Giao dịch về nhà ở phải lập thành văn bản.
Điều 122: Trường hợp pháp luật quy định, hợp đồng phải công chứng hoặc chứng thực.
2.3. Luật Công chứng 2014
Điều 42: Hợp đồng về bất động sản phải công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng nơi có bất động sản.
Như vậy, để tránh tranh chấp, các bên nên lập hợp đồng ở nhờ bằng văn bản và tiến hành công chứng khi đối tượng là bất động sản.
Nếu hợp đồng không quy định rõ thời hạn, bên cho ở nhờ có quyền lấy lại tài sản bất cứ lúc nào theo Điều 497 BLDS. Điều này gây bất lợi cho người ở nhờ, đặc biệt khi đã có sự đầu tư sửa chữa, cải tạo.
3.3. Rủi ro về tranh chấp tài sản gắn liền với quyền ở nhờ
Người ở nhờ có thể lấn chiếm, sử dụng vượt quá phạm vi được cho phép (ví dụ: cho thuê lại, kinh doanh trên đất ở nhờ). Khi đó, hợp đồng dễ dẫn đến tranh chấp và bị tuyên vô hiệu.
3.4. Rủi ro khi không công chứng hợp đồng
Nếu hợp đồng không công chứng, khi xảy ra tranh chấp Tòa án sẽ khó xác định giá trị pháp lý của thỏa thuận. Điều này khiến quyền lợi của một trong các bên dễ bị xâm hại.
4. Ví dụ minh họa thực tế
Anh A có căn nhà tại TP.HCM và cho anh B ở nhờ trong 3 năm. Hai bên chỉ thỏa thuận miệng, không lập hợp đồng bằng văn bản. Sau đó, anh B tự ý cho người khác thuê lại nhà để lấy tiền. Khi anh A yêu cầu lấy lại nhà, anh B không đồng ý và xảy ra tranh chấp.
Trong trường hợp này, do hợp đồng ở nhờ không được lập văn bản, không công chứng, việc chứng minh quyền và nghĩa vụ rất khó khăn. Tòa án có thể xác định hợp đồng vô hiệu và buộc bên ở nhờ phải trả nhà, nhưng thiệt hại cho cả hai bên là rất lớn.
>>> Xem thêm: Những điều cần lưu ý khi làm thủ tục Công chứng.
5. Giải pháp hạn chế rủi ro khi ký hợp đồng ở nhờ
Luôn lập hợp đồng bằng văn bản, nêu rõ thời hạn và nghĩa vụ của các bên.
Kiểm tra kỹ quyền sở hữu tài sản (sổ đỏ, sổ hồng).
Công chứng hợp đồng ở nhờ để đảm bảo hiệu lực pháp lý.
Ghi rõ các điều khoản về trách nhiệm bồi thường khi gây hư hỏng tài sản.
Kết luận
Hợp đồng ở nhờ là một dạng hợp đồng mượn tài sản theo Bộ luật Dân sự 2015, có tính chất pháp lý đặc biệt vì liên quan đến nhà, đất. Nếu không được lập chặt chẽ, hợp đồng này tiềm ẩn nhiều rủi ro như mất quyền sở hữu, tranh chấp về thời hạn, hoặc bị vô hiệu. Để bảo vệ quyền lợi, các bên nên lập hợp đồng bằng văn bản, tiến hành công chứng và quy định rõ trách nhiệm trong quá trình thực hiện.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ.Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ:Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy:Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
